مسلمانان صربستان روزه داری در ماه مبارک رمضان را برای تمامی پیروان دین اسلام که در سلامت هستند، ضروری دانسته اما در عین حال برای افراد بیمار زنان باردار و شیرده واجب نمی دانند.

مسلمانان در این کشور بالکان به رغم محدودیت های ناشی از وضعیت اضطراری در کشور ناشی از ویروس کرونا با گرمی و شوق بسیار به استقبال ماه مبارک رمضان شتافتند و با احترام به تدابیر اتخاذ شده از طرف نهادهای دولتی و توصیه های متخصصین امور بهداشتی و درمانی عبادات و نیایش های خود را در خانه و یا بصورت محدود در مساجد به جا می آورند.

مسلمانان صربستان معتقد هستند که روزه گرفتن تنها اجتناب از نوشیدن و خوردن غذا نیست بلکه مسلمانان می بایستی در این ماه خود را به لحاط معنوی تقویت و به خداوند از طریق عبادت و خواندن قران کریم بیشتر نزدیک و از افکار نامناسب دوری کنند.

مسلمانان این کشور بالکان غربی مانند دیگر مسلمانان بیشتر کشورها در زمانی که کووید-۱۹( ویروس کرونا) به عنوان بیماری همه گیر اعلام شده است، موظف به انجام تدابیر اتخاذ شده از طرف کشور متبوع خود هستند. جامعه اسلامی صربستان در این راستا دستورالعمل هایی را برای اقامه نماز در مساجد با تعداد محدود نمازگزاران و سایر فعالیت در مساجد را اعلام کرده است.

همچنین تامین مواد ضدعفونی کننده در مقابل مساجد، دما سنج برای اندازه گیری دمای افرادی که وارد مسجد می شوند از جمله موارد اتخاذ شده از سوی مساجد در پیشگیری و همراهی با تدابیر دولتی در مبارزه با شیوع ویروس کرونا به شمار می روند.

از طرف دیگر مسلمانان این کشور افزون بر اعتقادات خود که ماه مبارک رمضان را از مهمترین تعهدات شرعی مسلمانان می دانند، در عین حال نیز بر این باورند که روزه گرفتن نشان دهنده نوعی استقامت، اراده و ایمان است.

همچنین معتقدند که ماه رمضان ماهی برای ارتقاء همبستگی با افراد فقیر و تهیدستان است و با روزه گرفتن بدن از مواد مضر پاک می شود.

اگر چه بیماری همه گیر ویروس کرونا بر ماه مقدس اسلامی امسال تاثیر گذاشته است و همانند مراسم عید پاک که مسیحیان نتوانستند مراسم های خود را در کلیسا انجام بدهند، مسلمانان نیز قادر به عبادات و نیایش های خود در این ماه مانند سال های گذشته نیستند.

لذا مسلمانان بر این باورند که با این حال بیماری همه گیر می تواند یک امتحان واقعی برای مسلمانان در سراسر جهان باشد، زیرا که حتی سه ستون از پنج ستون مذهب اسلام مستقیما تحت تاثیر بحران کرونا قرار گرفته اند.

بسیاری از کشورها اجتماعات آزاد و اقامه نماز در مساجد را بطور موقت ممنوع و یا محدود کرده اند و زیارت مکه معظمه در حال حاضر غیر قابل تصور است، زیرا که برای اولین بار این مکان مقدس برای زائرین بسته است.

هر چند که مسلمانان در بحران بیماری همه گیر ویروس کرونا آداب و رسوم خود را در منازل بجا می آورند اما باید اذهان کرد که این بحران برای مسلمانان بدون عواقب نیست، زیرا کمک های مالی در ماه مبارک رمضان منبع مهم برای تهی دستان محسوب می شود که این امر اکنون به حداقل رسیده است.

- ماه رمضان در صربستان و رسوم مسلمانان در این ماه مبارک

بوی نان و شیرینی در زمان افطار در مساجد و مراکز اسلامی در ماه رمضان به ویژه در شهر نووی پازار(این شهر مرکز منطقه سنجاک در جنوب صربستان است که اکثر ساکنین آن را مسلمانان تشکیل می دهند) بیانگر ماه روزه داری است که نماز گزاران طبق آداب و رسوم خود دور یک سفره بزرگ جمع می شوند و افطار می کنند.

جمع شدن مردم در اطراف نانوایی ها در شهر نووی پازار و بر گزاری افطاری که هر شب از طرف یک سازمان، انجمن و یا مردم نیکو کار برگزار می شود را می توان از ویژه گی های خاص ماه رمضان دانست.

ماه رمضان در شهر نووی پازار که اکثر ساکنین آن را مسلمانان تشکیل می دهند شور و حال دیگری دارد و یکی از نمونه های بارز این ماه در زمان افطاری است که صدای دلنشین اذان از مناره های مساجد در این شهر مردم را به سحر و یا افطار فرا می خواند.

در کنار صدای اذان از مناره های مساجد در نووی پازار به ویژه در زمان افطار، زدن بر طبل از بلندی های این شهر از دیگر مواردی برای دعوت کردن مردم جهت افطاری در مساجد می باشد. البته اشاره می شود که حدود دو سال است این رسم پس از وقفه بیش از ۷۰ سال مجددا احیا شده است.

همانطور که مسلمانان می گویند؛ ماه رمضان ماه اجتماع خانوادگی، اجتماع با دوستان، نزدیکان، همسایگان و ماه وعده های غذا بطور گروهی در سحر و افطاری است.

ایستگاه های تلویزیونی محلی نیز معمولا برنامه های ویژه ماه رمضان را پخش می کنند و اینگونه برنامه ها بینندگان زیادی را به خود جلب کرده است.

تمامی شهر در ماه رمضان ، بوی نان و کیک و شیرینی خاص این ماه را می دهد و بایستی اشاره کرد که بدون این نوع نان و شیرینی نمی توان افطار را تصور کرد. نان و شیرینی مخصوص افطار در نزد مسلمانان و مسیحیان این شهر به یک اندازه محبوب است.

«آلبین شکری یلی» Albin shekriyeli مالک یکی از رستوران های شهر نووی پازار در باره ماه رمضان در این شهر و کمک های بشر دوستانه مردم در گفت و گویی با ایستگاه تلویزیونی محلی نووی پازار ضمن اشاره به زمان بحرانی ناشی از ویروس کرونا گفت: همه کارها به اراده و رحمت خداوند اتفاق می افتد و باید در این زمان به خواندن قرآن و کتاب های مذهبی پناه برد و بیشتر در کنار هم باشیم و یکدیگر را در حل مشکلات یاری دهیم.

شکری یلی، حدود ۱۳ سال است برای خانواده های کم بضاعت افطاری تهیه می کند. البته باید اشاره کرد که افراد نیکو کار در این شهر زیاد است که به تهی دستان به ویژه در ماه رمضان کمک می کنند.

اکنون که رستوران ها در زمان وضعیت اضطراری فعال نیستند، داوطلبین برای ۲۵۰ خانواده بسته های غذا را به آدرس محل اقامت آنان حمل می کنند.

ماه مبارک رمضان و فضیلت معنوی خاص آن، مختص مسلمانان صربستان و منطقه بالکان نیست و مسیحیانی که همسایه مسلمانان در منطقه هستند، با آگاهی از تفاوت‌های رفتاری و اجتماعی حاکم بر جمعیت مسلمانان، تلاش می‌کنند با جمعیت اسلامی همراهی کنند.

-  جامعه اسلامی در صربستان

زندگی مسلمانان در صربستان تحت نظارت دو جامعه اسلامی است. جامعه اسلامی صربستان با مرکزیت بلگراد که در صدر آن رئیس العلما «سعید نسوفوویچ» Nasofovich Said و دیگر جامعه اسلامی صربستان در نووی پازار قرار دارد که در صدر آن مفتی «مولود دودیچ» Molud Dodich است.

دودیچ در پیام تبریک خود در ابتدای ماه مبارک رمضان در ۲۳ آوریل امسال (۲۹ فروردین) گفت که مسلمانان در سال جاری در یک فضای غیر معمول ناشی از بیماری واگیر کووید-۱۹ به استقبال ماه رمضان رفتند که می بایستی همه از چنین وضعیتی درس بیاموزند و از خود سئوال کنند که مرتکب چه اشتباهاتی شده ایم.

 وی با اشاره به اینکه بیماری همه گیر ویروس کرونا مانع ورود نمازگزاران به مساجد شده است، افزود: اما انجام وظایف مذهبی در خانه، این فرصت را به مسلمانان می دهد که بیشتر در کنار خانواده باشند.

نسوفوویچ همچنین با اعلام زمان شروع ماه مبارک رمضان و تبریک حلول ماه مبارک رمضان به همه مسلمانان صربستان، منطقه و جهان، روز جمعه پنجم اردیبهشت را نخستین روز ماه رمضان در این کشور اعلام کرد.

 وی طی سخنانی به شرایط کنونی در استقبال از ماه مبارک رمضان اشاره کرد و گفت: امسال همه‌کشورها درگیر مبارزه سختی با کووید-۱۹ هستند و بسیاری از مردم در دنیا بدلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.

 رییس العلمای جامعه اسلامی صربستان همچنین برای جلوگیری از شیوع این ویروس و حفظ سلامتی خود و خانواده و همه افرادی که با آنها زندگی و در تماس هستیم، گفت: همه ما موظفیم به اقدامات پیشنهادی از طرف پزشکان و متخصصان امور پرشکی و درمانی احترام بگذاریم و به همین دلیل همه آیین‌هایی که در ماه رمضان تاکنون در مساجد انجام می‌شد، امسال در کنار خانواده‌های خود در خانه‌هایمان انجام می‌دهیم.

 وی همچنین تاکید کرد که وضعیت کنونی ناشی از ویروس، امتحانی برای هوشیاری و ذکاوت بشریت می باشد و معتقد است که انسان این امتحان را با موفقیت و سربلندی پشت سر می گذارد.

 جامعه اسلامی صربستان همچنین از طریق رسانه‌ها به مردم توصیه کرده که به همه تدابیر اتخاذ شده نهادهای دولتی و متخصصان درمانی احترام گذاشته و در حفظ بهداشت و نظم مسئولیت‌پذیر باشند.

جامعه اسلامی همچنین مراکزی را دایر کرده است که وظایف آن جمع‌آوری مواد غذایی برای افراد سالخورده و افراد مبتلا به ویروس کروناست که نمی‌توانند نیازهای خود را برطرف کنند.

جامعه اسلامی صربستان که از نهادهای مهم مسلمانان در صربستان به شمار می‌رود در سال ۱۸۶۸ میلادی تشکیل و پس از مدتی فعالیت آن مختل شد اما در سال ۱۹۳۰ این جامعه در بلگراد در اماکن موقوفه ریشه کرد و مدت‌ها تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش و پس از آن وزارت دادگستری قرار داشت. جامعه اسلامی صربستان با شروع جنگ جهانی و آشفته شدن اوضاع تحت تأثیر قرار گرفت تا اینکه بار دیگر در سال ۱۹۸۵ فعالیت خود را اغاز کرد.

-  مسلمانان بالکان                                                             

  اسلام پس از مذهب مسیحی ارتدوکس، دین دوم در منطقه بالکان به شمار می رود و بر اساس گفت و گوهایی که با مسلمنان انجام شده، مسلمانان از وضعیت زندگی خود در این منطقه رضایت دارند و در کمال آزادی می توانند اعمال مذهبی خود را انجام بدهند.

 سابقه اسلام ‌در منطقه بالکان‌ به‌ ۶۰۰ سال می‌رسد و سنت و معنویت اسلامی در همه عرصه‌های اجتماعی و فردی زندگی مسلمانان منطقه بالکان ریشه کرده و آیین‌های آن، با نگاه خاص مردم‌ این منطقه اجرا می‌شود.

 شب‌های قرآن کریم از جمله مواردی است که بر زیبایی‌های نشاط معنوی در منطقه بالکان افزوده است. در واقع ماه رمضان در شبه جزیره بالکان و در میان مسلمانان به ماهی تبدیل می‌شود که صله رحم در آن معنای بسیار جدی می‌یابد.

 از طرفی با اشاره ای کوتاه به وضعیت مسلمنان در صربستان می توان گفت که مقامات بلند پایه این کشور بالکان غربی هر ساله اعیاد مذهبی مسلمانان را تبریک می گویند و سفر اخیر «آلکساندر ووچیچ» Aleksander Vuchich رئیس جمهور صربستان به نووی پازار را که اخیرا انجام شد، می توان اهمیت این منطقه برای حکومت بلگراد تعریف کرد.

 ووچیچ در سفر به شهر نووی پازار ضمن دیدار با مسئولین شهر خواستار رسیدگی به نیازهای مردم این منطقه در مبارزه با ویروس کرونا شد و کمک هایی را شامل تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه های تنفس مصنوعی، ماسک، دستکش، لباس محافظ را در اختیار مقامات شهری قرار داد.

 رئیس جمهور صربستان طی سخنانی با اشاره به اینکه شهروندان این کشور همه با هم یکسان و برابرند، گفت که تنها با همیاری و کمک یکدیگر می توان بر ویروس کرونا غلبه کرد.

در ضمن اشاره می شود که ریاست جمهوری و دولت صربستان تلاش های زیادی را در راستای توسعه شهری شهر نووی پازار و زیر ساختاری و بهبود راه سازی و سرمایه گذاری خارجی در این شهر به کار گرفته و در این راستا به طرح احداث بزرگراه از بلگراد به این منطقه و ادامه آن به مونته نگرو را می توان از جمله اقدامات و رسیدگی دولت به این منطقه برشمرد.

-  تعداد مسلمانان در صربستان

بر اساس آخرین سرشماری های رسمی٬ بیش از ۳۰۰ هزار مسلمان در صربستان زندگی می‌کنند که حدود ۱۰۰ هزار نفر در بلگراد و حومه این شهر سکونت دارند؛ اما طبق آمار غیر رسمی، شمار مسلمانان این کشور بیش از ۶۰۰ هزار نفر تخمین زده شده که حدود ۲۰۰ هزار نفر آنها در بلگراد و حومه آن سکونت دارند.